Krótki korytarz zaprowadził ich na główną salę, gdzie wpadli na samego zainteresowanego, z którym Billy przywitał się serdecznie, przedstawiając go również Just. Karczma, tak jak się spodziewał, była pusta – poza sezonem Quidditcha rzadko można było spotkać tutaj kogoś poza odpoczywającymi po treningu graczami.

Pojawił się w Hogsmeade wraz z cichym trzaskiem, charakterystycznym dla teleportacji, lądując względnie bezproblemowo w jednej z bocznych, brukowanych uliczek. Chociaż był lekko spóźniony – jego wysłużony zegarek pokazywał kilka minut po trzynastej trzydzieści – nie ruszył w stronę pubu od razu, dając sobie chwilę na pozbieranie rozbieganych myśli.

Mroźne, czerwcowe powietrze (to połączenie wyrazów powoli przestawało brzmieć dziwnie w jego myślach) szczypało go przyjemnie w policzki, gdy razem z Sally i Amelką (kolejne połączenie, które jeszcze do niedawna spowodowałoby wywrócenie się wszystkich jego wnętrzności do góry nogami) stał na obsypanym śniegiem placu, obserwując osobliwy pokaz fajerwerków i jednym uchem słuchając siostrzanego trajkotania, które – zaskakująco – okazało się o wiele bardziej zajmujące, niż chwytająca za serce przemowa kobiety z Towarzystwa Przyjaciół Demimozów.

Na wskazanym przez Kierana miejscu pojawił się o czasie, lądując tuż przed ścianą lasu i żwawo zeskakując z miotły – choć bynajmniej nie był to sposób, w jaki pokonał całą drogę od Londynu, większość trasy spędzając w zatłoczonym Błędnym Rycerzu. Zaczarowany autobus (jeszcze) nie oferował jednak przepraw wodnych, ostatni etap zdecydował się więc pokonać drogą powietrzną, w ten sposób kradnąc dla siebie odrobinę osobistej strefy komfortu.

Słuchał słów Floreana z uwagą, starając się powstrzymać własne myśli od swobodnego dryfowania w sobie tylko znanych kierunkach, choć trudno było mu się nie zastanawiać nad tym, jak to się stało, że znalazł się właśnie tutaj, zamiast za zniczem goniąc za owianą mrokami przeszłości tajemnicą potężnego zamku. Chociaż w młodości lubił czytać o krążących legendach i często zasypiał w towarzystwie opowiadanych spokojnym głosem matki historii o czasach zamierzchłych, to zawsze były dla niego właśnie tym – historiami, baśniami, nad którymi specjalnie się nie pochylał, nie myśląc o tym, że mogło kryć się w nich ziarno prawdy.

Doskonale pamiętał dzień, w którym był tutaj po raz ostatni. Hannah musiała wiedzieć, że pamiętał – bo to właśnie ona go wtedy znalazła, gdy uciekając przed palącym wstydem po widowiskowej przegranej Jastrzębi, dotarł na kornwalijską plażę. Położoną niespecjalnie daleko od stadionu w Puddlemere; choć sama konstrukcja pętli i trybun nie była stąd widoczna, to czasami – przy odpowiedniej pogodzie – wiatr niósł ku morzu echo brzmiących ponad boiskiem okrzyków, przemieszanych ze wzmocnionym magicznie głosem komentatora.

Starał się mieć oczy dookoła głowy, choć te prawdziwe pozostawały skierowane na ulicę; wymianie zdań pomiędzy aptekarzem a swoimi towarzyszami przysłuchiwał się jednym uchem, uwagę skupiając na obserwowaniu terenu. Trzy sylwetki, pojawiające się na krawędzi jego pola widzenia, dostrzegł więc natychmiast; zmarszczył brwi, przyglądając się każdemu po kolei, ale na zewnątrz panował półmrok - nawet bystre oko szukającego nie było więc w stanie dostrzec skrytych w cieniu kapturów twarzy.

Nie potrafił powstrzymać odruchu nerwowego oglądania się za siebie, kiedy – starając się trzymać jak najbliżej długich, rzucanych przez kamienice cieni – zaciskał mocniej palce na miotle, zmierzając na umówione miejsce spotkania. Być może w pewnym sensie niewiele różniło się to od meczu Quidditcha – poza faktem, że to nie charczące tłuczki mogły w każdej chwili wylecieć z pustej okiennicy czy ciemnego zaułka; to nie ich charakterystycznego dźwięku zresztą nasłuchiwał, zamiast tego w dźwiękach pogrążającego się w niespokojnej drzemce miasta szukając inkantacji zaklęć albo świstu nadciągających promieni.

Miał mieszane uczucia przychodząc tutaj. Z jednej strony – Ambasada od dawna kojarzyła mu się z domem, z miejscem, gdzie nie musiał nikogo udawać; swego czasu przesiadywali tam z Josephem prawie w każdy weekend, znał więc niemal wszystkich stałych bywalców, i zazwyczaj trudno mu było dojść od wejścia do ulubionego stolika tak, by nikt po drodze nie poklepał go przyjacielsko po plecach. Z drugiej – lokal, na swoje szczęście lub nieszczęście, przycupnięty był niebezpiecznie blisko Londynu, i nawet w dzień tak słoneczny tak ten, Billy’emu czasem wydawało się, że jest w stanie wyczuć w powietrzu charakterystyczny, oblepiający opustoszałe ulice, wilgotny zapach roznoszonej przez dementorów mgły.

Coś mu nie pasowało, kiedy zbaczał z przecinającej polanę ścieżki, krótko oglądając się za siebie, a później zanurzając się między rzadko rosnące drzewa. Początkowo nie był w stanie tego umiejscowić: dziwnego, podskórnego przeczucia, że coś było nie porządku, nie tak, jak być powinno; zupełnie jakby ktoś poprzestawiał pod jego nieobecność elementy krajobrazu albo rzucił na okolicę budzące niepokój zaklęcie.

Czuł jakiś cichy sentyment, gdy po udanej teleportacji lądował nieco chwiejnie na wydeptanej ścieżce w Dolinie Godryka, otrzepując się i tuż obok siebie odnajdując Cedrica. Chociaż w wiosce nie bywał często, to właśnie tutaj mieszkał przez kilka tygodni tuż po powrocie do ogarniętego wojną kraju, bezpieczną przystań odnajdując u Penny.

Rzadko zdarzało mu się przyjmować zlecenia w tych okolicach. Redhill, niewielkie miasteczko, które z przezorności ominął szerokim łukiem, znajdowało się zaledwie rzut kaflem od Londynu – ogarniętego wojną, opanowanego przez wroga. Tutaj co prawda niewidocznego – lecąc na miotle ponad rozciągającymi się na przedmieściach polami, nie dostrzegł ani śladu po patrolach magicznej policji – ale znajdującego się wystarczająco blisko, by wzbudzić jego niepokój, zmusić do czujności; na tyle, że w pierwszej chwili odmówił – decydując się na podjęcie ryzyka dopiero, gdy uświadomił sobie, że naprawdę potrzebował tych pieniędzy.

W trakcie długich miesięcy po śmierci matki, spędzał w niej całe godziny: najpierw wypływając daleko w morze, aż mięśnie nóg i rąk zaczynały piec w proteście, a brzeg zamieniał się w cienką kreskę na horyzoncie, później – zwyczajnie dryfując; rozkładał wtedy ręce szeroko, pozwalając, żeby spokojne fale same przywiodły go z powrotem na płyciznę, czasami obserwując przy tym niebo, częściej – wstrzymując oddech i śledząc przesuwające się pod nim dno.

Czekał pełny tydzień, żeby napisać list do Hannah, a gdy w końcu to zrobił, nie potrafił określić, dlaczego zwlekał tak długo. Może trochę się obawiał – bo gdy po nocy nadszedł poranek, a jaskrawe promienie rozgoniły miękką ciemność, rozpierzchło się także to ciepłe, dziwne uczucie, które otoczyło go tamtego wieczoru. To, które skłoniło go do odsłonienia się w sposób, w jaki nie odsłonił się chyba przed nikim innym, do wypowiedzenia zdań, które od tamtej pory odtwarzał we własnej pamięci tak wiele razy, aż w końcu przestał być pewien, czy w rzeczywistości brzmiały dokładnie tak samo – czy może po drodze je przekształcił, zmienił, wygładził ostre krawędzie.

Uśmiechnął się, trochę bezwiednie, a trochę z wdzięcznością, gdy Marcelius przytaknął w odpowiedzi na wysunięty przez niego pomysł. Zdawał sobie sprawę, że budowa boiska nie była ani niczym przełomowym, ani absolutnie koniecznym – wciąż były kolejne schronienia do wzniesienia, Oaza potrzebowała miejsc na trzymanie zapasów, lecznicy – ale z jakiegoś powodu chciał, a może potrzebował, wyjść poza tę konieczność; zrobić coś więcej, coś co pozwoliłoby na oderwanie myśli od wojny i tej otaczającej go zewsząd tymczasowości, nieodpartego wrażenia czekania na nieuniknione.

Kiedy uciekał z Azkabanu, z całych sił walcząc o wydostanie się na zewnątrz – o wydostanie ich na zewnątrz – towarzyszyła mu myśl, naiwna, złudna, że gdy tylko zdoła ponownie wznieść się ponad Londyn, to razem z majaczącym we mgle więzieniem pozostawi za sobą najgorsze. Że później będzie już tylko łatwiej – że jakoś poradzą sobie ze wszystkim; że jego rzeczywistość wróci do normy, tak jakby przeżyty w podziemiach koszmar nigdy się nie wydarzył.

Po pierwszej dosyć chaotycznej (po części – z jego winy) ewakuacji, kolejne wydawały się nabierać pewnej systematyczności; nie mogli co prawda całkowicie okiełznać emocji, które każdorazowo budziła wieść o spaleniu kryjówki, ale Anthony radził sobie świetnie z wydawaniem dyspozycji, dzieląc odpowiedzialność i wyznaczając ludzi do pomocy – a ci z kolei chyba bali się odrobinę mniej dzięki obecności kogoś, kto panował nad sytuacją. Billy również był za to wdzięczny; nie był pewien, czy sam poradziłby sobie ze zorganizowaniem ucieczki i zaprowadzeniem porządku, zwłaszcza, że wciąż czuł na plecach chłodny oddech lepkich wspomnień – przemieszanych ze strachem, że wstydliwa słabość, którą z trudem od siebie odepchnął, mogła w każdej chwili do niego wrócić.

Zatrzymał się tuż przy krawędzi szumiącego za jego plecami lasu, w miejscu, gdzie przerośnięta i pożółkła trawa zaczynała miękko uginać się pod stopami, sygnalizując bliskość szemrzącego cicho strumienia; znał już jego melodię, wiedział też, zaledwie kilkanaście metrów dalej zakręcał ostro, a później mknął w stronę pobliskiego wzniesienia, omijając je dookoła. Przez ostatnie tygodnie przemierzał tę trasę niejednokrotnie, pozostawiając po sobie wąskie deseczki rzucone dla wygody, po których razem z kilkoma mieszkającymi w okolicy chłopakami przechodzili już tyle razy, że pokryły się warstwą wysuszonego na wiór błota.

Cieszył się na to popołudnie. Nie tylko dlatego, że z całego serca zależało mu na jak najszybszym ukończeniu prac nad boiskiem; stworzenie miejsca dla Płazów było dla niego istotne, tym bardziej, że powoli zaczynał poczuwać się do roli ich opiekuna, ale perspektywa budowania nie była jedyną, która sprawiała, że mimowolnie się uśmiechał, przeskakując nad niezabezpieczoną jeszcze wyrwą i ruszając w stronę prowadzącej do żabiego mokradła ścieżki.

Zerknął na Marcela z lekką konsternacją, gdy zaproponował, że tak po prostu porozmawia z Idą; do tej pory nie pomyślał o tym, że mogliby się znać, choć sam nie potrafił powiedzieć, dlaczego. Niewypowiedziane pytanie zatańczyło na jego wargach, ale nim zdążyłby się odezwać, na horyzoncie pojawił się Alexander – a krótka wymiana zdań między czarodziejami szybko rozwiała jego wątpliwości. Czasami zapominał o tym, jacy oni wszyscy – Marcel, Alexander, Ida – wciąż byli młodzi, być może stopniowo zaczynając mierzyć upływający czas nie latami, a wydarzeniami, z którymi musieli się mierzyć.

Cieszył się na ten dzień. Odkąd tylko na jego parapecie pojawiła się niosąca zaproszenia sowa, nadchodzący ślub Alexandra i Idy zdawał się jednym z nielicznych jaśniejszych punktów na horyzoncie, szczęśliwszą datą wyróżniającą się w zawieszonym na spiżarnianych drzwiach kalendarzu, mimo że wcale nie zakreślił jej na kolorowo. W wojennej rzeczywistości niezwykle rzadko miewali okazje do świętowania – właściwie nie pamiętał już, kiedy po raz ostatni zdarzyło im się spotkać z przyjaciółmi w celu innym niż misja czy narada wojenna – i perspektywa spędzenia wieczoru na wspólnej zabawie, nawet jeśli skromnej, napawała go jakąś cichą nadzieją na to, że poza wojną istniało coś jeszcze.

Srebrzysty bernardyn opadł miękko na kamieniste wybrzeże, żeby zatoczyć ostatnią, szeroką pętlę i rozmyć się w szarawym powietrzu – razem z zamykającym się za ich plecami portalem. Podmuch zimnego, wiejącego od Morza Północnego wiatru, uderzył Billy’ego w twarz niemal od razu, przypominając mu, że opuścił właśnie stosunkowo łagodniejszy, irlandzki klimat, żeby zamiast na zalesionej polanie znaleźć się na odciętej od świata wysepce.

Rozlane szeroko, ciemnozielone plamy porastających szkockie wzgórza lasów zamajaczyły mu przed oczami, kiedy obniżał lot, schodząc poniżej poziomu ciężkich, zawieszonych nisko nad ziemią chmur; potrząsnął głową, pozbywając się z włosów zebranych po drodze kropelek wilgoci, tuż pod sobą dostrzegając już polanę, na której miał spotkać się z Hannah – ale chociaż dłonie i policzki zdążyły mu już porządnie zdrętwieć od zimnego wiatru, to nie skierował się od razu w dół.

Kiedy dotarli do otaczającego gospodarstwo ogrodzenia, naprzeciw wyszedł im starszy, całkowicie siwy już czarodziej, ubrany w wysokie do kolan buty i roboczą kurtkę, z czujnym wyrazem twarzy przyglądając się najpierw Billy’emu, a później Anthony’emu. Zanim zdążyłby się odezwać, Billy pomachał do niego uspokajająco – zdawał sobie sprawę, że mężczyzna miał lekkie problemy ze wzrokiem, prawdopodobnie jeszcze go nie rozpoznawał.

Straconego czasu nie udało mu się nadrobić – ani szybkim, graniczącym ze zdrowym rozsądkiem lotem na miotle, ani pokrojeniem ziemniaków w nieco niezgrabne ćwiartki – a wymuszony okolicznościami pośpiech sprawił, że gdy przez kuchenne okno dostrzegł zmierzającą w stronę domu Hannah, kuchnia przedstawiała sobą obraz niezbyt reprezentatywny, ze smugami gryczanej mąki na drewnianych blatach i resztkami przegapionych ziemniaczanych obierków na podłodze.

Przerzedzające się leniwie ciemności przechodziły w chłodną szarość zimnego, ponurego poranka, osiadającego nieśmiało na łysych gałęziach rosnących rzadko drzew. Wczesnego – niemal identycznego do tych, które zapamiętał z odległej przeszłości, przedzierającego się okrutnie przez drewniane, okienne framugi, podczas gdy on sam z trudem wygrzebywał się z ciepłej pościeli, próbując rozbudzić się na tyle, by móc bezpiecznie teleportować się na zasnute gęstą mgłą boisko.

Śnieg skrzypiał cicho pod jego butami, kiedy – naciągając wyżej kołnierz ciepłego, zimowego płaszcza – skręcał w znajomą alejkę starego cmentarza, oświetlonego wyłącznie żółtawym blaskiem wydobywającym się z witrażowych okiennic drewnianego kościoła. Zmrok zdążył zapaść już dobrą godzinę temu, w ostatnich miesiącach przychodząc wyjątkowo wcześnie, choć gruba warstwa białego, odbijającego światło puchu sprawiała, że poruszanie się pomiędzy marmurowymi i granitowymi płytami nagrobnymi nie przysparzało Williamowi problemów.

Od momentu opuszczenia Wrzosowiska nie znalazł jeszcze chwili, żeby się zatrzymać – czy może, nie chciał się zatrzymywać, nie potrafiąc pozbyć się naglącego przekonania, że nie mieli czasu – choć nie był w stanie jeszcze jednoznacznie stwierdzić, co właściwie starali się prześcignąć. Wskazówki przekazane im przez Dorothy były w najlepszym wypadku mgliste, podążenie za nimi mogło zaprowadzić ich w szczere pole – ale jeśli istniał przynajmniej cień szansy na pomoc jednemu z chłopców, to musieli spróbować to zrobić.

Grube strugi rzęsistego deszczu wciąż spływały z szarego nieba na rozmokniętą ziemię, gdy – po krótkiej podróży świstoklikiem – lądowali na kamienistej plaży rozciągniętej wokół irlandzkiego jeziora, zaledwie kilkaset metrów od domu. Pogoda była paskudna; utrzymujący się w powietrzu chłód gryzł nieprzyjemnie każdy centymetr odsłoniętej skóry, a nieustające od paru dni ulewy zamieniły górskie ścieżki w błotniste potoki, sprawiając, że niemożliwym stało się przejście nimi suchą nogą.

Połyskujące słabo wody rzeki Frome rozlewały się pod nim szeroko; po ostatnich ulewnych deszczach wezbrane do niebezpiecznego poziomu, odbijały mgliste światło księżyca, uchwycone nie tylko w drobnych zmarszczkach na czarnej powierzchni, ale też w mlecznobiałej, snującej się wzdłuż brzegów mgle, która – miejscami wylewając się z krętego koryta – leniwie wspinała się po wyrastających z ziemi, starych murach, otaczających zamkowe, nadgryzione zębem czasu ruiny.

Wiadomości ukrytej w garści piasku nie rozczytał od razu, pierwszą wskazówkę dostrzegając nie tyle w samej kopercie, co w obecności Dallasa, przez chwilę zastanawiając się nawet, który z Wrightów mógłby do niego napisać. Wszystkie listy, które otrzymał z Francji, przyniosły mu inne sowy, Hannah wspomniała zresztą, że stary puchacz nie poradziłby sobie z taką podróżą, a jednak – przesypujące się przez jego palce złotawe drobinki z jakiegoś powodu sprawiły, że serce zabiło mu szybciej, poruszone budzącą się gdzieś za mostkiem nadzieją.

– Smith! – krzyknął co sił w płucach, przykładając dłonie po obu stronach ust, po czym wyciągnął w górę ramię, wykonując gest sygnalizujący lądowanie; ani na moment nie odrywając spojrzenia od szybującego na miotle chłopaka, ignorując stalową, zaciskającą się na klatce piersiowej obręcz, której obecności nie potrafił jednoznacznie wytłumaczyć.

Wiatr świszczał mu w uszach, kiedy zniżał lot, uważnie obserwując zbliżające się błyskawicznie wierzchołki drzew, szukając dla siebie miejsca, w którym mógłby bezpiecznie zanurkować pomiędzy rozłożystymi gałęziami. Zdawał sobie sprawę, że leciał za szybko: wyczuwał ostrzegawcze drgania zaciskanej w palcach rączki miotły oraz opór, jaki stawiała w trakcie najprostszych manewrów; przy tej prędkości jakiekolwiek zmiany kierunku stawały się nieprzewidywalne, a najdrobniejsze potknięcie mogło spowodować, że nie zdążyłby wyminąć na czas pojawiającej się przed nim przeszkody – ale wiadomość, którą miał dostarczyć stacjonującym w Yorkshire Hipogryfom, nie pozwalała mu zwolnić.

Starał się nie biec, ze wszystkich sił zmuszając się do szybkiego, ale opanowanego tempa, chociaż instynkt namawiał go, by rzucił się pędem do przodu; panika była tak samo niebezpieczna jak wymykające się spod kontroli żywioły, a on nie chciał napędzać panującego dookoła chaosu. Niepojącego, przerażającego; zmierzając w stronę łąki białych kwiatów i przechodząc przez most, wszędzie widział ludzi: zdenerwowanych, zdezorientowanych, pytających o to, co właściwie się działo i przekazujących sobie zdobyte naprędce informacje.

Obrazy, których był świadkiem: rażona piorunem Lucinda, Aidan spadający do głębokiej szczeliny, osuwająca się w czeluści kobieta, spoglądające na niego oczy Rodericka, pulsujący kokon – raz po raz przelatywały pod jego powiekami, budząc na nowo poczucie zagrożenia, mimo że miał świadomość, iż dawno minęło; przypominały mu o tym wspomnienia całych i zdrowych Płazów, skrzekliwy pisk wyglądającego z kupki popiołu Faweksa, butelka malinowego soku stojąca na stole w kuchni.

Pamiętał, że uciekał – potrafił przywołać stłumiony dźwięk świszczących wokół zaklęć, oraz to, jak przemknął pomiędzy drzewami, wylatując na otwarty teren; pamiętał, że leciał pod słońce – i że gdy spojrzał w jego kierunku, wzrok zawiódł go zupełnie, wybuchając festiwalem kolorów pod powiekami, które – wirując dookoła niego jak zaczarowane fajerwerki – sprawiły, że stracił kontrolę nad miotłą.

Tuż nad nimi, ponad ich głowami, nad targaną wiatrem łąką, zawisła kometa – a przynajmniej tak mu się wydawało, bo nigdy w życiu żadnej nie widział – nie licząc drobnych rysunków na kartach podręczników do astronomii, kiedyś, dawno temu.

Propozycja Michaela spadła mu jak z nieba, ożywił się natychmiast, zanim Tonks zdążyłby dokończyć pierwsze zdanie. Podniósł się znad pudła, do którego wrzucał pomniejsze przedmioty, żeby łatwiej było wynieść je wszystkie na raz.

– P-p-powinnaś zobaczyć to miejsce na jesień – wtrącił z uśmiechem, gdy Charlie skomplementowała okolicę. Zielona, wciśnięta pomiędzy górskie wzniesienia dolina, miała w sobie sporo uroku, a chociaż krajobrazy były zupełnie inne od tych, które otaczały jego rodzinny dom, to przez tych parę miesięcy zdążył już pokochać Derryveagh, rześkość powietrza i spokój niewielkich jezior, zmienność pogody i życzliwość mieszkających w pobliżu sąsiadów.

Westchnął bezgłośnie, kiedy w paru słowach podsumowała stan swojego nowego lokum. Milcząc przez chwilę i nie spiesząc się, zrobił krok do przodu, żeby móc przysiąść na jednym z prowadzących na werandę schodków – ze wszystkich sił starając się ukryć nienaturalną sztywność ciała i ostrożność w ruchach, którą w instynktowny sposób próbował ograniczyć ból, wciąż rozpalający trzewia przy zmianach pozycji.

Zbyt długo zwlekał z powrotem na tę polanę. Ziejąca w ziemi szczelina spędzała mu sen z powiek właściwie od dnia, w którym się pojawiła – od tego strasznego popołudnia, kiedy skończyło się wszystko – ale chociaż zdawał sobie sprawę, że przejście do Azkabanu należało zabezpieczyć i zamknąć na cztery spusty prędzej niż później, to nie potrafił zebrać się w sobie.

Minęło kilka tygodni odkąd wrócił w szeregi Sów, a chociaż początkowo obawiał się oceniających spojrzeń i niezręcznej ciszy zapadającej akurat w momencie, w którym pojawiał się w pomieszczeniu, to musiał przyznać, że wszystkie te lęki okazały się bezpodstawne – a w zagraconych pokojach podziemnego ministerstwa znów zaczynał czuć się w jak w domu.

Nachylił się, żeby upić łyk piwa przemieszanego z miodem, i dlatego nie odpowiedział Michaelowi od razu, wracając myślami do rytuału dopiero, kiedy przekazał naczynie młodemu, jasnowłosemu chłopakowi, u którego boku szła zarumieniona dziewczyna z kwietną koroną na głowie; młodzieniec miał bose stopy i spodnie podwinięte do kolan, a wilgotne plamy na materiale zdradzały, że już zaliczył swoją podróż po wianek wybranki.

Planował zajrzeć do lecznicy Teda już jakiś czas temu, ale dni spędzone na świętowaniu letniego festiwalu mijały mu dziwnie szybko. Zbyt szybko; chociaż początkowo trudno mu było dostosować się do świata, który ogłoszone początkiem lipca zawieszenie broni poniekąd zatrzymało w miejscu (przerażające, że to właśnie wojnę zaczynał traktować jako nową normalność), to teraz zrobiłby wszystko, żeby ta chwila oddechu potrwała jeszcze trochę.